ҚазРусEng

Тұрақты даму

Биотүрлілікті сақтау бойынша шаралар жоспары

2011 жылдан бері КПО «Биотүрлілікті сақтау шаралар жоспарын (БСШЖ)» дайындайды және іске асырады, ол КПО Тұрақты даму кодексіне сәйкес өңірдегі биотүрлілікті және экожүйелік қызметтерді сақтау жөніндегі Компания қызметінің негізгі бағыттарын айқындайды.

«Биотүрлілікті сақтау шаралар жоспары» — биоәртүрлілікті сақтау мәселесіне өндірістік қызметтің ықтимал теріс әсерін, қолданыстағы заңнамалық базаны, аумақтың қазіргі жағдайын, оның сезімталдығы мен қалпына келу қабілетін, болашақ үшін түрлер мен аумақтарды сақтаудың басымдылығын (негізгі экожүйелерді сақтау), сондай-ақ барлық мүдделі тараптардың «алу» және «беру» арасындағы тепе-теңдікті табуын және т. б. бағалау тұрғысынан қарауға мүмкіндік беретін көп қырлы жұмыстың бөлігі.

Биотүрлілікті сақтау бойынша шаралар жоспарының негізі IPIECA-ның «Мұнай-газ саласы үшін биоалуантүрлілікті сақтау бойынша іс-шаралар жоспарын жасау жөніндегі нұсқаулық» атты құжаты болып табылады, онда жоспардың құрылымы және оны әзірлеу бойынша ұсынымдар берілген.

«Биотүрлілікті сақтау бойынша шаралар жоспары» келесі міндеттерді қамтиды:

  • заңнама талаптарын айқындау, үшінші тараптардың пікірін реттеу, жоспарлау және есепке алу;
  • фондық/мониторингтік зерттеулер нәтижелерін және қоршаған ортаның қазіргі жай-күйін анықтау үшін қолда бар ақпаратты талдау;
  • қорғау үшін басым экожүйелерді, мекендеу орындары мен түрлерін айқындау;
  • жобаны іске асыру сатыларында биотүрлілік үшін әсерді бағалау және қауіптерді анықтау;
  • жоба аумағындағы қоршаған ортаның жай-күйін мониторингтеу және қадағалау;
  • биотүрлілікті сақтау бойынша жоспарланған іс-шаралар тізбесін дайындау;
  • есептілік, мүдделі тараптармен байланыс және табиғат қорғау іс-шараларының тиімділігін бағалау.

Жоспар бойынша жұмыстарды орындау көлемі шеңберінде 2012 жылдан бері жануарлар мен өсімдіктер әлемін қадағалау сияқты зерттеулер түрлері орындалуда.

Жануарлар әлемін мониторингілеу үш жыл сайын 17 жаяу бағыт пен 5 алаң бойынша жүзеге асырылады. Жекелеген жануарлардың мекендеу орындарының жағдайын бағалау, сондай-ақ олардың әртүрлі жүйелі топтарының сандық және сапалық құрамын бағалау визуалды бақылау әдістерімен анықталады. «Суда жүзетін құстарды есепке алу жөніндегі әдістемелік нұсқаулыққа (1971 ж.)» және «Сүтқоректілерді есепке алу жөніндегі әдістемелік нұсқауларға (1987 ж.)» сәйкес құстардың мекендеу орындарын, түрлердің қозғалу бағытын, құстардың ұя салуын белгілеу.

Өсімдіктер әлемін мониторингілеу өткен жылдармен салыстырғанда 27 алаңда жүргізілуде. Зерттеу келесілерді қамтиды: геоботаникалық сипаттама: көптігі, фенофазасы, өміршеңдігі, антропогендік өзгеру дәрежесі. Сонымен қатар, хлоридтердің, сульфаттардың, күкірттің, нитраттардың және мұнай өнімдерінің құрамын талдау үшін өсімдік бөліктеріне мерзімді сұрыптау жасалады. Мерзімділігі — 3 жылда 1 рет.

ҚМГКК аумағында аң мен балық аулаудың барлық түрлеріне тыйым салынғанын атап өткен жөн, бұл талап «ҚМГКК-дегі қатаң бақылау аймағы» ішкі процедурасында көрсетілген.

2011-2023 жылдары Биотүрлілікті сақтау бойынша шаралар жоспарын орындау

2011 жылдан бері КПО «Биотүрлілікті сақтау бойынша шаралар жоспарына» сәйкес төмендегі кестеде ұсынылған іс-шараларды жүргізіп келеді.

Кезеңі

Жылы

Зерттеулер

1

2011

2012-2013 жылдарға арналған «Биотүрлілікті сақтау бойынша шаралар жоспарын» дайындау.

2012

Қарашығанақ кен орны аумағындағы жануарлар әлемін мониторингілеу, соның ішінде сирек кездесетін жануарлар түрлерін тіркеу.

2013

ҚМГКК әсер ету аймағындағы флораға төрт әсер ету факторы, атап айтқанда: қоршаған ортаға тасталатын шығарындылар, физикалық әсері, су тұтыну, жайылым жерлер бойынша мониторинг өткізу;

  • үш кезеңде жерсеріктен түсірілген суреттерді экожүйелердегі өзгерістерді анықтау мақсатында талдау;
  • ҚМГКК су объектілерінің (Березовка өзені, Қоншыбай жырасы) жағалық аймақтарын картаға түсіру.

2

2014

2015-2016 жылдарға арналған «Биотүрлілікті сақтау бойынша шаралар жоспарын» дайындау.

2015

Фаунаны мониторингілеу, соның ішінде:

  • атмосфераға шығарындыларды және топырақтағы ластаушы заттарды картаға түсіру;
  • КПО өндірістік қызметінің әсерін ескере отырып, Қарашығанақтың жануарлар әлемінің (сүтқоректілер, құстар, қосмекенділер, бауырмен жорғалаушылар) түр алуандығын зерттеу;
  • Қоншыбай жырасы және Березовка өзені аймағындағы маңызды жануралар түрлерін, соның ішінде құндыздарды, зерттеу;
  • жануарлар әлеміне мониторингтің нәтижелері негізінде Қарашығанақ аумағында мекендейтін түрлердің деректер базасын жаңарту;

2016

Флораны мониторингілеу, соның ішінде:

  • атмосфераға тасталатын шығарындылар, физикалық әсерлер, малдың жайылуы және су алу әсері тұрғысынан өсімдіктер әлеміне мониторинг;
  • Қоншыбай жырасы және Березовка өзені маңында өсетін шілмұрттың сирек түрінің таралуын бақылауды жалғастыру.

3

2017

IPIECA/IOGP жариялаған «Мұнай және газ секторы үшін биотүрлілікті сақтау бойынша әрекет жоспарларын дайындауға арналған нұсқаулыққа» сәйкес «2018-2020 жылдарға үшін биотүрлілікті сақтау жоспарын» жасау.

2018

  • Жануарлар дүниесі күйінің қарқынын байқау мақсатында фаунаға мониторинг жүргізуді жалғастыру;
  • Қоншыбай жырасы және Березовка өзені аймағындағы маңызды жануралар түрлерін, соның ішінде құндыздарды есепке алуды жалғастыру;
  • Қарашығанақ аумағындағы су қоймаларының ихтиофаунасын зерттеу.

2019

  • Сирек кездесетін маңызды түрлерді есепке алумен қоса, флора мониторингін жалғастыру;
  • Биотүрлілікті және аймақ экожүйелерінің жалпы күйін кешенді бағалау мақсатында жағалық өсімдіктер қарқынын бақылау.

2020

  • ҚМГКК аумағында омыртқасыздардың түрлік алуандығы бойынша зерттеулер (энтомофаунаны мониторингілеу);
  • 2021-2023 жылдарға арналған ҚМГКК аумағында биотүрлілікті сақтау бойынша шаралар жоспарын дайындау.

4

2021

Негізгі және сирек кездесетін түрлерді қоса алғанда, фауна мониторингі:

  • Экожүйелерде алдыңғы зерттеулермен салыстырғанда ҚМГКК қызметі нәтижесінде ластаушы заттар эмиссиясынан туындаған өзгерістер бар-жоғын анықтау.

2022

Негізгі және сирек кездесетін түрлерді қоса алғанда, флора мониторингі:

  • Экожүйелерде алдыңғы зерттеулермен салыстырғанда ҚМГКК қызметі нәтижесінде ластаушы заттар эмиссиясынан туындаған өзгерістер бар-жоғын анықтау.

2023

  • Геоақпараттық жүйеде (ГАЖ) экожүйелер картасын құра отырып, әртүрлі жылдардағы қашықтықтан зондтау деректерін декодтау;
  • ҚМГКК СҚА шекараларында және іргелес аумақтарда дала учаскелерінің кеңістіктік таралуының өзгеруін мониторингілеу;
  • Қоршаған орта мен биоәртүрліліктің өзгеруі туралы жедел мәліметтер алу үшін биоәртүрлілік жөніндегі геоақпараттық жүйені құру;
  • ҚМГКК аумағының биоалуантүрлілігі бойынша фильмді түсіру.